Lesson 12

Various Personalities [watu mbalimbali]

A). Various Personalities

daktari [doctor]
daktari wa meno [dentist]
daktari wa macho [optician; eye specialist]
nesi [nurse]
mkunga [midwife; nurse]
dereva [driver]
kipofu [blind person]
kibogoyo [toothless person]
mjamzito [pregnant woman]
chongo [a squint]
mwendawazimu; kichaa [mad person]
kiguru [disabled person (leg)]
kibyongo [hunchback]
kiziwi [deaf person]
bubu [dumb person]
mwizi [thief]
jambazi [robber]
dobi [launder]
hakimu [judge]
kadhi [Islamic judge]
wakili; mwanasheria [lawyer]
mshtakiwa [accused person]
mtetezi [defendant]
shahidi / mashahidi [witness / witnesses]
karani [clerk]
kinyozi [barber]
mfanyibiashara [businessman]
mchongaji [sculptor]
mfinyanzi [potter]
mchungaji [shepherd]
mjane [widow]
mfugaji [livestock farmer]


mhunzi [blacksmith]
mjenzi [construction worker]
mkalimani [interpreter]
mkulima [farmer]
mnajimu [astrologist]
mpishi [cook]
mshairi [poet]
mtafiti [researcher]
mvuvi [fisherman]
mwaguzi [dream interpreter]
mwalimu [teacher]
mhadhiri [lecturer; instructor]
ustadh; ustadhi [professor]
profesa [professor]
padre; kasisi [clergy]
sheha [imam (Islamic leader)]
mpelelezi; jasusi [spy; detective; investigator]
ofisa wa polisi; askari; polisi [police officer]
mekanika [mechanic]
nahodha [sea captain]
nahodha wa meli [ship crewman]
mwashi [mason]
rubani [pilot]
seremala [carpenter]
sonara [jeweler]
mchimba madini [miner]
tabibu [healer; physician]
mchuuzi [retailer]
mfanyakazi; mtumishi [worker]
mhandisi [engineer]
mhariri [editor]
tarishi; mjumbe [postman; messenger]
sogora [drummer]
msajili [registrar]
msusi [hairbraider; beautician]
msasi [hunter]
mlanguzi [smuggler]
mlanguzi wa madawa [drug dealer]
mshenga [matchmaker]
naibu [deputy; assistant; acting officer]
baharia [sailor]
utingo; tanboi [luggage manager]

mbunge [MP; Senator]
diwani [council person]
topasi [janitor]
saisi [one who takes care of horses]
rais; raisi [president]
gavana [governor]
mwakilishi [representative; congress person]
waziri [minister; cabinet secretary]
waziri wa afya [Minister/Secretary of Health]
meya [mayor]
mfalme [king]
malkia [queen]
mganga [healer; physician]
maskini; fukara [poor person]
mwadhini [muezzin]
jumbe [village elder; chief; headman]
mpagazi; mchukuzi; hamali [carrier; porter]
kiranja [student leader]
mshona viatu [cobbler]
dalali [auctioneer]
jemadari [commander in chief; chief of staff]
uledi [cabin boy]
liwali [administrative official; headman]
mwenyekiti [chairman; chairperson]
katibu wa chama [secretary of the association]
mwanachama [member]
mwekahazina [treasurer]
nokoa [farm manager]
yaya [nanny]
kuli [dockworker]
somo [confidante; intimate friend]
mhasibu [accountant]
mtemakuni [firewood fetcher]
mpigaramli [fortune teller]
mtumishi [servant; waiter; worker; laborer]
mkutubi [librarian]
shaibu [old man]
ajuza [old woman]
kikongwe; mzee [old person]
kingori [young man]
mtanashati [teenage boy]
mume; mwanamume; janadume [man]

mwari [young woman]
mwanamwali [teenage girl]
mke; mwanamke; janajike [woman]
tajiri; mkwasi [rich person]
mchawi [witch]
mkuu wa chuo; rais wa chuo [university president]
mwenyekiti idara [head of department]
mkuu wa kitivo [dean]
ofisa wa chuo
[university official] 
mpakaji rangi[painter] 
muuzaji[salesperson]
 mwongo; mlaghai[liar] 
mjinga[stupid]
 mnafiki[pretender; liar] 
mfitini[inciter] 
msaliti[traitor]




B). Personalities that begin with mwana‐

Zingatia: mwana [child].
mwanamuziki [musician]
mwanasayansi [scientist]
mwanaanga
[astronaut]mwanahewa[mathematician]


mwanamitindo [fashion designer]
mwanamichezo [sportsman/sportswoman]
mwanasanaa [artist]
mwanamaji [marine]
mwanajeshi [soldier]
mwanaisimu [linguist]
mwanahistoria [historian]

mwanabayolojia [biologist]
mwanaanthropolojia [anthropologist]
mwanasheria [lawyer]
mwanasiasa [politician]


Zingatia [note]
fanya
sijui
si
sina
kazi
taka
inategemea
gani
ungependa
ungetaka
[do]
[I do not know]
[is not]
[I do not have]
[work/employment]
[want]
[it depends]
[which]
[you would like]
[you would want]


Question Formation
Mifano:
1. Baba/Mama/Kaka yako anafanya kazi gani? [What work does your dad/mom/brother do?]

 a). Yeye ni _____. [He/She is _____.] 

b). Sijui. [I do not know.]

 c). Yeye anafanya kazi ya
_____.
 


d). Anafanya kazi mbalimbali/
tofauti tofauti.[He/She does work of _____.][He/She does various work/jobs.]


 e). Anafanya kazi za aina
mbalimbali/ tofauti tofauti.
 


f). Hana kazi.[He/She does various types of jobs/work.][He/She does not have work.] 

g). Sijui anafanya kazi ya aina gani. [I do not know what type of work he/she does.] 

2. Unafanya kazi gani?[What work do you do?]

 a). Mimi ni _____. [I am _____.] 

b). Ninafanya kazi ya _____. [I do work of _____.] 

c). Sina kazi. [I do not have work.] 

d). Sifanyi kazi. [I do not work.] 

e). Sifanyi kazi yoyote. [I do not do any work.]
3. Unapenda kazi gani?[What work do you like?]

 a). Ninapenda _____. [I like________.] 

b). Ninapenda kazi ya _____. [I like _______.]

 4. Hupendi kazi gani?[What work don’t you like?] 

a). Sipendi ________. [I don’t like_____.] 

b). Sipendi kazi ya _____. [I don’t like the work of _____.]
5. Unafanya kazi wapi?[Where do you work?]

 a). Ninafanya kazi [I work at the
mkahawani/maktabani/
dukani/baani/ katika duka la
vitabu/bwenini.
restaurant/library/
shop(store)/bar/bookstore/dormitory.]
 


6. Je, unapenda kufanya kazi mkahawani?[Do you like working at the restaurant?] 

 a). Ndiyo. [Yes.]

  b). La/[No.]
Kwa nini?[Why?]
Sipendi kuosha sahani,vikombe, na zulia.[I don’t like cleaning plates, cups, and carpets.]
7. Je, kuna kazi nyingi mkhawani?[Is there a lot of work at the restaurant?] 

a). Inategemea. [It depends.]

 b). Inategemea watu, kazi, saa,siku….c. Inategemea aina ya kazi.[It depends on the people, work, time, day...][It depends on the kind of work/job] 

8. Unataka/Ungependa kufanya kazi gani baada ya shule?[What kind of work do you want/would you like to doafter school?]

 a). Ningetaka/Ningependa kufanya kazi ya udaktari.[I would want/like to work in a medical profession.] 

b). Ningetaka/Ningependa kuwa daktari. [I would want/like to be a doctor.]

Various Professions [kazi mbalimbali]

Names of professions are formed with the prefix U‐

A). Various Professions

udaktari [medicine ]
unesi [nursing]
udereva [driving]
ujenzi [construction]
ukulima [farming]
upishi [cooking]
utafiti [research]
uvuvi [fishing]
ualimu [teaching]
uprofesa [professorship]
upadre; uhubiri [preaching]
upelelezi [spying]
umekanika [auto mechanics]
uhandisi [engineering]
ukutubi [librarianship]
uaskari [policing]
urubani [piloting]
uandishi [journalism]
useremala [carpentry]
uakili [law]
ususi [cosmetology]
uhasibu
uhakimu
ukarani
upishi
uchuuzi
unahodha
ufugaji
udobi
ubunge
upolisi
[accounting]
[law]
[clerical work]
[catering]
[salesmanship]
[sailing]
[livestock farming]
[laundry]
[politics]
[security]


ugavana
ushairi
ufinyazi
uchongaji
uhariri
usasi
utumishi
uanajeshi
uchoraji
[governorship]
[poetry]
[pottery]
[sculpting]
[editing]
[hunting]
[waiter]
[military officer/officer]
[art work]



Zingatia [note]
fanya
sijui
si
sina
[do]
[I do not know]
[is not]
[I do not have]


Question Formation
Mifano:
1. Baba/Mama/Kaka yako anafanya kazi gani?[What work does your dad/mom/brother do?] 

a). Yeye ni _____. [He/She is _____.] 

b). Sijui. [I do not know.] 

c). Yeye anafanya kazi ya
_____.[He/She does work of _____.]
 

d). Hana kazi. [He/She does not have work.] 

e). Sijui anafanya kazi ya aina gani.[I do not know what type of work he/she does.] 

2. Unafanya kazi gani?[What work do you do?] 

a). Mimi ni _____. [I am _____.] 

b). Ninafanya kazi ya _____. [I do work of _____.]

 c). Sina kazi. [I do not have work.] 

d). Sifanyi kazi. [I do not work.] 

e). Sifanyi kazi yoyote. [I do not do any work.]

No comments:

Post a Comment